Više i ne znaju kome pripadaju: 110 političara na svim nivoima vlasti u RS-u mijenjalo stranački dres
Čak trećina saziva Narodne skupštine Republike Srpske promijenila je stranački dres. Dvoje od ukupnog broja preletača u najvećem zakonodavnom tijelu Republike Srpske pripada jatu “duplih preletača”, odnosno onih koji su iz stranke opozicije prešli u stranku vlasti, a onda kada je njihova nova stranka ponovo postala opoziciona, “spas” su potražili u stranci u vlasti.
Ovo je pokazalo najnovije istraživanje Udruženja građana ReStart Srpska koje je predstavilo bazu političkih preletača. Baza datira od 2018. do danas, predstavlja tek trećinu puta i u narednom periodu će biti dorađivana. Trenutno broji čak 110 imena preletača na svim nivoima vlasti u Republici Srpskoj.
REDOVNA POJAVA
– Korijen ovog problema vidljiv je u 2014. godini. Tada je u Republici Srpskoj vlast formirana prelaskom dva opoziciona poslanika u tabor vladajuće većine. Ovaj momenat je veoma bitan, jer na određeni način predstavlja prekretnicu u ovakvom načinu političkog ponašanja. Od ovog trenutka prelasci iz jedne u drugu političku partiju nakon izbora postaju redovna pojava i pojava koja je vremenom od naroda percipirana kao normalna, kazao je predsjednik ReStarta Stefan Blagić.
On kaže da moguće rješenje ovog problema ne vidi u dodjeljivanju mandata političkoj stranci, jer bi time lideri stranaka dobili najveću moć. Time bi, rekao je Blagić, partitokratija bila zacementirana. Gotovo 85 odsto prelijetanja identifikovano je, dodaje Blagić, u prvih osam mjeseci mandata, pa kao potencijalno rješenje problema predlaže model iz Austrije.
– U Austriji u tom periodu, u prvih osam mjeseci, nikome nije dozvoljen prelazak u drugu stranku. Tako da možemo reći da u tih prvih osam mjeseci mandat pripada stranci, a nakon toga poslaniku. Taj period na početku mandata je ključan, jer predstavlja vrijeme u kojem se formira vlada, istakao je Blagić.
On smatra da je prije petnaestak godina u Republici Srpskoj postojao mnogo viši stepen demokratije nego danas. Danas je, dodaje Blagić, na sceni krađa izborne volje građana, odnosno biračkog tijela.
– To je krađa kao i svaka druga krađa. Prvi prelet u ovoj bazi datira od prvog jula 2017. godine do danas. Nismo išli još jedan period unazad zato što je cifra ogromna i to se nije moglo uraditi. Poslanici se više i ne sjećaju gdje je ko prešao. Vjerujte da nam je bilo teško i ove podatke prikupiti, istakao je Blagić.
OBESHRABRENI BIRAČI
Politički analitičar Velizar Antić napominje da su domaći slučajevi preletača specifični i po tome što glavni razlog prelaska iz stranke u stranku nije ideologija.
– Da se ovi preleti dešavaju iz ideoloških razloga, to i ne bi možda bilo tako loše, ali se kod nas dešava da ljudi pređu iz krajnje desne u krajnje lijevu partiju. I ideološke razlike kod domaćih stranaka sve manje su vidljive, što bi takođe mogla biti posljedica ovog problema. Iako je problem preletača donekle očekivan u mladim demokratijama, ipak predstavlja ozbiljnu prepreku motivaciji ionako demotivisanih birača da koriste svoje građansko pravo i glasaju na izborima te tako, kažnjavajući ih na izborima, eliminišu preletače iz političkog života, rekao je Antić.
