Danas izbori na Kosovu: Kurti favorit, a Srbi očekuju povratak u institucije?

Kurtijeva popularnost na ispitu: Hoće li njegova politika donijeti nove podjele?

Na Kosovu se danas održavaju parlamentarni izbori koji bi mogli značajno uticati na političku scenu regije. U jeku tenzija i žestokih debata, srpska zajednica pokušava vratiti se u institucije iz kojih se povukla bojkotom prethodnih izbora.

Glasačka mjesta otvorena su u sedam sati, a zatvaraju se u 19. Ove godine, zanimljivost izbora je činjenica da kampanja nije imala ograničen vremenski okvir, pa su kandidati mogli lobirati sve do trenutka otvaranja birališta. Prvi rezultati očekuju se u večernjim satima.

Kurtijeva vlast pod pritiskom

Premijer Albin Kurti, lider ljevičarske stranke Vetevendosje, došao je na vlast 2021. godine uz snažnu podršku birača. No, njegova politika, naročito prema sjeveru Kosova, izazvala je tenzije i udaljila Prištinu od ključnih zapadnih saveznika, poput Evropske unije i Sjedinjenih Američkih Država.

EU je 2023. godine uvela ekonomske sankcije Kosovu, smanjujući finansijsku podršku za najmanje 150 miliona eura, što je bila direktna posljedica nesuglasica sa srpskom zajednicom. Kritičari smatraju da Kurti nije ispunio obećanja vezana za obrazovanje i zdravstvo, dok analitičari procjenjuju da bi njegova stranka mogla pasti ispod 50% podrške, što bi ga moglo prisiliti na formiranje koalicione vlade.

Kurti insistira da njegova politika doprinosi ujedinjenju Kosova pod jedinstvenim sistemom vlasti:
“Kada imate lošeg susjeda, morate držati svoj moral na visokoj razini, a pušku punom”, izjavio je na skupu u blizini srpske granice.

Srpska lista uz podršku Beograda

U izbornoj trci učestvuje šest srpskih stranaka, ali najveću podršku Beograda i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića ima Srpska lista (SL), koja je politički blisko povezana sa vladajućom Srpskom naprednom strankom (SNS).

Vučić je uoči izbora direktno pozvao Srbe na Kosovu da izađu na birališta i daju glas SL-u:
“Koristim priliku da pozovem sve Srbe sa Kosova da izađu na izbore, da im ne bude teško. Da ne bude teško i onima kojima je potreban slobodan dan da uzmu, automobilom ili autobusom da odu na svoje ognjišta da glasaju. I da glasaju za Srpsku listu, jer je Srpska lista jedini garant da Kurti neće protjerati Srbe s Kosova”, rekao je Vučić tokom posjete stočarskoj farmi u Melencima.

Povratak Srba u institucije – ključna tačka izbora

Srpska zajednica na Kosovu se nakon bojkota prošlih izbora suočila sa gubitkom ključnih političkih pozicija, kako na centralnom, tako i na lokalnom nivou. Analitičari smatraju da je prvi korak povratak u parlament i vladu u Prištini, dok je drugi – još važniji – povratak u lokalne institucije u četiri srpske opštine na sjeveru Kosova, gdje Albanci trenutno upravljaju.

“Bojkot institucija nije donio očekivane učinke. Stoga je vraćanje u njih sada prva obveza. Centralna razina odlučivanja u Prištini – parlament i vlada, prva su stepenica na kojoj Srbi trebaju tražiti svoja prava”, izvijestila je Radio-televizija Srbije u najavi izbora.

Lokalni izbori se očekuju krajem godine, najvjerovatnije u oktobru ili novembru, i tada bi srpska zajednica mogla ponovo preuzeti kontrolu nad opštinama na sjeveru Kosova, gdje su nakon bojkota Albanci preuzeli upravljanje.

Prema podacima Centralne izborne komisije, pravo glasa na Kosovu ima 2.075.868 birača, dok se 104.934 građana prijavilo za glasanje iz inostranstva.