Kontroverze i neispunjena obećanja SDS-a u Istočnoj Ilidži

U opštini Istočna Ilidža, SDS je na vlasti od kraja rata. Načelnik Marinko Božović nastoji osvojiti treći mandat u opštini u kojoj gotovo nijedan od obećanih infrastrukturnih projekata nije realizovan, piše spin-portal.info.

Neki urbaniji dijelovi opštine nemaju čak ni osnovnu kanalizaciju. Vlada Republike Srpske pokazuje maćehinski odnos prema ovoj opštini, a načelnik, u nastojanju da poveća prihode, podiže porez na nepokretnosti. Građani Istočne Ilidže su ti koji pate zbog ovakvih okolnosti.

Iako fizička granica između opština Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo nije vidljiva, odnos Vlade Republike Srpske prema ovim opštinama itekako je očigledan. Dok Vlada raspoređuje sredstva svih građana opštini Istočno Novo Sarajevo, finansirajući projekte poput Studentskog doma, Rektorata, osnovne škole, pozorišta i mnogih drugih, Istočna Ilidža nikada nije dobila ni marku od obećanih sredstava za izgradnju Gimnazije.

Iako je opština Istočna Ilidža još 2021. godine završila projektnu dokumentaciju i eksproprijaciju zemljišta, Vlada RS ovim postupkom pokazuje da sva djeca u Istočnom Sarajevu nisu tretirana jednako.

Poslovi za iste kompanije

Međutim, da se vratimo na (ne)rad načelnika Marinka Božovića. Budžet od 17 miliona, koji je bio na snazi ove godine, očigledno nije dovoljan da ispuni sva načelnikova obećanja. Neki urbaniji delovi opštine nemaju čak ni osnovnu kanalizaciju.

Portal SPIN Info pisao je o izgradnji fekalnih kolektora još 2021. godine, kada je firma “Radis” izvodila radove na dvije lokacije u opštini Istočna Ilidža. Zanimljivo je da su se jedini prijavili na tender i dobili posao, uprkos tome što su ponudili cijenu višu od procijenjene vrijednosti radova. Pored toga, stručni nadzor nad izvođenjem radova vršili su sami sebi. Tender za izgradnju fekalne kanalizacije u naselju Vojkovići (Krupac) dodijeljen je “RADIS-u” za 140.000 KM, dok je onaj u Kasindolu vrijedio nešto više od 100.000 KM. Načelnik Marinko Božović, iako nema milionske tendere, ima svoje omiljene dobavljače. Ova opština dobro surađuje s firmama poput “GP Put”, “Ilidža putevi” i “NPL Projekt”. Također, zanimljivo je da postoji veliki broj direktnih sporazuma koji ne zahtijevaju raspisivanje javne nabavke, a iste firme redovno dobijaju iste poslove.

Načelnik Božović je, pred izbore, pokrenuo svoju funkcionersku kampanju. Još u početku 2021. godine, obećao je izgradnju mosta preko rijeke Željeznice. Kamen temeljac svečano su postavili najviši zvaničnici opštine u avgustu te godine, uz prisustvo medija. Završetak izgradnje mosta “Plavi anđeli” bio je planiran za kraj iste godine. Međutim, ove godine, tik pred izbore, načelnik ponovo najavljuje završetak radova na mostu “Plavi anđeli”, kao i na mostu na Mladicama, koji je srušen u poplavama 2021. godine. Most “Plavi anđeli”, koji je izgradila firma “INŽINJERING” iz Jelaha, koštao je više od 700.000 KM. U sklopu ovog projekta planira se izgradnja kružnog toka, koji će izgraditi firma “Ilidža putevi” za 469.564 KM bez PDV-a. Rekonstrukciju mosta preko Kasindolske rijeke, uništenog tokom poplave 2021. godine, obavlja firma “GP Put” po cijeni od 182.985 KM, bez PDV-a. Ponovo je zvaničan početak radova najavljen pred izbore.

Marinko Božović planira otvoriti umjetničku galeriju u okviru svoje kampanje, a opremanje galerije koštalo je oko pola miliona maraka, s tim da je posao povjeren firmi “MEGA PROJEKT”. Direktor ove firme je Miloš Gavrić, a “MEGA PROJEKT” već duže vrijeme uspješno surađuje s opštinom Istočna Ilidža. Ova firma je, između ostalog, dobila posao rekonstrukcije stare škole u Vojkovićima, vrijedan oko 74.000 KM, kao i dodatne radove na tom istom objektu. Također, “MEGA PROJEKT” je bio zadužen i za izgradnju spomen-obilježja Veljine, čija vrijednost iznosi 300.000 KM.

Nešići i investitori iz Srbije imaju veze sa SDS-om

Iako Opština Istočna Ilidža nema dovoljno opštinske zemlje za prodaju investitorima kao što je to slučaj sa susjednom Opštinom Istočno Novo Sarajevo, na njenom području se ipak grade stambeno-poslovni kompleksi, posebno u urbanijem dijelu – Dobrinji. Zanimljivo je da, iako su zvanično “politički protivnici,” firma aktuelnog ministra bezbjednosti Nenada Nešića i njegovog brata, narodnog poslanika Predraga Nešića, “N-Trade,” gradi u Istočnoj Ilidži. Na jednoj od najatraktivnijih lokacija, gdje Nešići grade, nikada nije postavljena građevinska tabla, iako je to obaveza investitora. Građani nisu mogli saznati šta se tačno gradi, koji su rokovi i ko je investitor. Na pomenutom mjestu često smo viđali poslanika Nešića.

U Istočnoj Ilidži, izmjene regulacionih planova su bile česte. Jedan od investitora koji je inicirao promjenu regulacionog plana Kula-Crkvice je vlasnik zemljišta, odnosno firma “Projekat brdo” doo sa sjedištem u Istočnoj Ilidži. Prema dostupnim informacijama, ova firma posluje s gubitkom od svog osnivanja. U prethodnoj godini, firma koja u prosjeku zapošljava jednog radnika, nije ostvarila prihode, dok je gubitak iznosio 27.233 KM. Ipak, stvarni vlasnik zemljišta i firme je Privredno društvo za proizvodnju, trgovinu i usluge “EUROSALON REAL ESTATE” doo iz Beograda, koje ostvaruje znatne prihode. Njihova djelatnost obuhvata kupovinu i prodaju nekretnina, a vlasnik i direktor firme EUROSALON je Branislav Stojaković iz Beograda. On je nekada bio optužen u aferi “Aerodrom” u Srbiji, kada je nadležno tužilaštvo podiglo optužnicu protiv ministarke za saobraćaj i telekomunikacije Marije Rašete Vukosavljević i 11 drugih osoba zbog sumnje da su oštetili državu za više od 220 miliona dinara i nezakonito pribavili više od 60 miliona dinara, kako su pisali srpski mediji. Optužnica je pokrenuta zbog malverzacija prilikom rekonstrukcije i opremanja aerodroma u Beogradu. Nakon godina odlaganja, sud je na kraju oslobodio ministarku i njene saradnike zbog, kako je navedeno, nedostatka dokaza.

Boris Luketa, koji je zastupnik ove firme u Istočnoj Ilidži, takođe je predsjednik mladih Opštinskog odbora SDS-a Istočna Ilidža i kandidat te stranke na nadolazećim lokalnim izborima. Pored toga, Luketa je član upravljačkih organa Sportsko-rekreativnog centra Istočna Ilidža.

Načelnik opštine Istočna Ilidža, Marinko Božović, potvrdio je da se radi o firmi iz Srbije.

Načelnik je izjavio da se radi o fakultetski obrazovanom mladom čovjeku koji predstavlja ovu firmu, ali nije njen vlasnik. Također je naglasio da opozicija, postavljanjem pitanja o investitoru, djeluje protiv izgradnje opštine Istočna Ilidža:

“Sa ponosom možemo da kažemo da nakon usvajanja izmjene ovog regulacionog plana Istočna Ilidža će dobiti još jednog investitora koji dolazi iz Srbije. U ovom momentu je još rano i nemamo dozvolu da licitiramo koji je to privredni subjekt. Mogu vam samo reći da će napraviti objekat od 30 000 metara kvadratnih, a njegova pretežna djelatnost je logistika i distribucija.”

Žurba nadležnih u opštini Istočna Ilidža da izmijene regulacione planove očigledna je iz podatka da je firma, koja je osnovana samo 18 dana prije nego što je zatražila izmjenu regulacionog plana, tražila izmjene i dopune na jednom od lokaliteta Veljine, kao vlasnik zemljišta.

Firma ENERGY GREEN development, koja se bavi gradnjom stambenih i nestambenih zgrada, povezana je sa poznatom građevinskom kompanijom iz Srbije, ENERGOGROUP doo, čiji je vlasnik Dejan Branković. Branković posjeduje više kompanija u Srbiji i Hrvatskoj, a među njima je i “DEVILLA”, koja je, prema pisanju istraživačkog portala BIRN iz Srbije, u martu ove godine učestvovala u nelegalno izgrađenoj, a zatim ozakonjenoj vili na Dedinju. Naime, ova luksuzna vila površine 1.500 kvadrata pripada Adhamu Abo Madalalu, bliskom saradniku Mohameda Dahlana, koji je posredovao u poslovima između Srbije i Emirata. Slično kao i u Istočnoj Ilidži, “Devilla” je osnovana pet dana nakon što je Direkcija objavila prodaju pomenutog objekta.

Uz novoosnovanu firmu, gradit će i kompanija “Dom invest” doo iz Istočnog Novog Sarajeva, koja je poznati graditelj u susjednoj opštini i ima dobru saradnju sa SNSD-om.

Novoformirane javne ustanove godinama nemaju adekvatne prostore za rad

Zajednički osnivači Doma zdravlja su opština Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo, a imaju i zajedničko vodovodno preduzeće. Paradoksalno je da je Dom zdravlja Istočno Sarajevo, usljed različitih političkih opcija, u jednom trenutku imao čak dva direktora. S vremenom su se odvojili od Istočnog Novog Sarajeva i formirali vlastito komunalno preduzeće unutar ove opštine, a 2021. godine osnovali su Centar za kulturu i informisanje, Uslužni servis i Sportsko-rekreativni centar, sa stranački imenovanim direktorima. Među njima je bio i Srđan Lazić, tadašnji kadar DNS-a, koji je ranije bio osuđivan za proizvodnju i promet droge. Sada se nalazi na listi SPS-a i ponovo podržava Božovića. Ove ustanove su dugo funkcionisale bez adekvatnih prostorija za rad.

Što se tiče JKP “Toplane” Istočna Ilidža, to je posebna priča. Kako je SPIN Info pisao prije dvije godine, osnivanje ovog preduzeća, čije je sjedište tada bilo na istoj adresi kao opština, poklapalo se sa izgradnjom stambenih objekata na Bijelom Polju. Opština Istočna Ilidža postavila je uslov investitoru da će dobiti dozvolu za gradnju zgrada na toj lokaciji samo ako izgrade kotlovnice koje će kasnije biti predane novoformiranom preduzeću “Toplane” Istočna Ilidža. To potvrđuje i dopis generalnog menadžera firme “NPL Project” Bojana Tomića. U kupoprodajnom ugovoru koji su stanari potpisali jasno je navedeno da “dijelovi i uređaji koji služe zgradi kao cjelini predstavljaju zajedničko vlasništvo svih vlasnika posebnih dijelova zgrada.”

Siniša Lubura je vlasnik firme “NPL project”. Zanimljivo je da je ova firma, u saradnji s Božovićevim protivkandidatom iz SNSD-a, Miroslavom Vujičićem, neposrednom pogodbom kupila zemljište na Jahorini, o čemu je pisao SPIN Info.

Obećanja nisu ispunjena

Kada su u pitanju infrastrukturni i kapitalni projekti iz programa rada načelnika Istočne Ilidže Marinka Božovića, opozicija predvođena SNSD-om najviše mu zamjera nedostatak izgrađenog objekta za opštinsku administraciju. Naime, opština Istočna Ilidža svake godine izdvaja oko 200.000 KM za plaćanje zakupa prostora u KPZ Kula, gdje se trenutno nalaze.

“Prioritet je zgrada opštine. Načelnik ništa nije uradio jedino što pred javnost stalno iznosi makete i idejne projekte”, rekao je za SPIN Info šef Kluba odbornika SNSD-a u Skupštini Opštine Istočna Ilidža Vladimir Ćosović.

Dodao je da ni Dom zdravlja, biciklistička staza, uređenje Kasindolske rijeke i drugi projekti nisu završeni. Ipak, iako iznose kritike prema načelniku Marinku, svi odbornici opozicije obavljaju funkcije koje su im omogućili SNSD.

Nerealizovana su obećanja o osnivanju vodovodnog preduzeća u Istočnoj Ilidži, Autobuske stanice, kao i Ilidžanske kuće za promociju turističkih sadržaja i prodaju poljoprivrednih proizvoda iz ove opštine, zajedno s brojnim drugim projektima.

Stopa poreza na nepokretnosti u Istočnoj Ilidži, koja je dostigla zakonski maksimum od 0,20 odsto, predstavlja najvišu stopu u Gradu Istočno Sarajevo i može biti čak četiri puta veća u poređenju s ostalim gradskim opštinama.