Nevladine organizacije: Novi zakoni NSRS su udar na slobodu govora i građansko društvo

Ciljano gušenje nezavisnih organizacija i medija

Četrdeset i jedna nevladina organizacija upozorila je da zakoni koje je Narodna skupština Republike Srpske sinoć usvojila predstavljaju direktan udar na sve kritičke glasove u ovom entitetu, s posebnim naglaskom na udruženja građana koja nisu pod kontrolom vlasti, opozicione glasove i nezavisne medije.

Organizacije civilnog društva ističu da je usvajanjem takozvanog “Zakona o stranim agentima”, o kojem se godinama govorilo, vlast stvorila pravni okvir za sistemski progon neistomišljenika i gušenje organizacija koje zagovaraju ljudska prava, demokratiju i slobodu izražavanja.

Također, usvojene izmjene Krivičnog zakonika imaju za cilj da državne poslanike, pravosudne funkcionere i službenike institucija BiH prisile da bespogovorno slijede odluke vladajuće većine u RS-u.

Sve je, navode potpisnici saopštenja, provedeno u atmosferi straha i progona, koja je kulminirala napadom savjetnika predsjednika RS-a na novinare.

“Ovaj zakon donesen je s jasnom namjerom da vlast unaprijed označi nevladine organizacije i nezavisne medije kao neprijatelje, što se jasno vidi iz obrazloženja da bi njegovo neusvajanje značilo ‘urušavanje ustavnog poretka’,” navodi se u saopštenju.

Organizacije upozoravaju da su svi oni koji se finansiraju iz međunarodnih izvora automatski stigmatizirani kao “strani agenti”, dok istovremeno vlast u RS koristi ta ista sredstva za vlastite projekte. Osim toga, novim zakonom se nezavisnim udruženjima zabranjuje predlaganje zakona ili bilo kakav uticaj na javno mnjenje, jer upravo te organizacije ukazuju na probleme u društvu.

Ovaj pravni okvir omogućava proizvoljno tumačenje i represiju prema svakom udruženju koje ne odgovara vlastima, a u krajnjoj instanci može dovesti do njihovog zatvaranja pod optužbom za političko djelovanje ili podrivanje ustavnog poretka. Među onima koji bi se mogli naći na udaru su organizacije za ljudska prava, antikorupcijski pokreti, sindikati, feminističke grupe, sportska društva, organizacije za zaštitu potrošača i humanitarne inicijative.

“Ovo će imati nesagledive posljedice po organizacije koje godinama pomažu građanima kroz socijalne i humanitarne aktivnosti, zaštitu od nasilja i pružanje pravne pomoći. Također, izmjene Krivičnog zakonika predstavljaju neprihvatljiv napad na osnovne demokratske vrijednosti, kojim vlast želi steći punu kontrolu nad poslanicima, sudijama, tužiocima i zaposlenima u institucijama BiH,” stoji u saopštenju.

Nevladine organizacije ističu da su ovi zakoni u direktnoj suprotnosti s Ustavima Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, te međunarodnim standardima. Upozoravaju da će posljedice biti dalekosežne, ne samo kroz gušenje kritičkih glasova i zabranu rada organizacija, već i kroz međunarodnu izolaciju RS-a, blokadu evropskih integracija i gubitak investicija.

Zbog toga pozivaju delegate u Vijeću naroda da spriječe finalno usvajanje ovih restriktivnih zakona i apeliraju na vlast da odustane od, kako navode, “osvetničkih mjera koje prijete demokratiji i građanskim slobodama”.